Jak wiadomo w życiu każdego z nas mogą zdarzyć się sytuacje które spowodują, iż na krótszy bądź dłuższy okres utracimy płynność finansową. Jeżeli nasze zadłużenia osiągną taki poziom, że nie będziemy w stanie ich samodzielnie uregulować, z pomocą przyjść nam może instytucja ogłoszenia upadłości konsumenckiej, będąca sposobem na „oddłużenie”. Co ważne przed zdecydowaniem się na podjęcie kroków do jej uzyskania, należy dobrze zapoznać się z jej zasadami, aby później nie być zaskoczonym przebiegiem postepowania i skutkami ogłoszenia upadłości.

Kwestia możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej została uregulowana w ustawie  z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe w art. od 491¹ do 491²⁴. Kodeksowa nazwa tej instytucji to upadłość wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Osoba fizyczna nie prowadząca (w chwili składania wniosku) działalności gospodarczej – także taka, która zamknęła działalność gospodarczą (została wykreślona z CEIDG).

Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Niewypłacalność oznacza, że osoba taka utraciła zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Z kolei utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych następuje, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące. Co ważne postepowanie w tym trybie prowadzi się także wtedy, gdy dłużnik ma jednego wierzyciela.

Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:

• imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika, a jeżeli dłużnik nie posiada numeru PESEL – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację (nr paszportu i oznaczenie państwa wystawiającego paszport lub numer karty pobytu w RP);
• NIP dłużnika, jeżeli miał taki numer w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem złożenia wniosku;
• wskazanie miejsc w których znajduje się majątek dłużnika;
• wskazanie okoliczności które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
• aktualny i zupełny wykaz majątku  z szacunkową wyceną  jego składników,
• spis wierzycieli z podaniem adresów, wysokości wierzytelności, terminów zapłaty;
• spis wierzytelności spornych ze wskazaniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności;
• listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia (w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych)
• informację o uzyskanych przychodach oraz kosztach poniesionych na swoje utrzymanie i osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich 6 m-cach przed dniem złożenia wniosku.
• informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa , których wartość przekracza 10 000 zł;
• oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku;

Co do zasady, obecnie wszystkie podmioty powinny składać wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe (Krajowy Rejestr Zadłużonych). Dłużnik będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej może jednak zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości z pominięciem tego trybu, składa wówczas wniosek pisemnie na formularzu (do pobrania ze stron internetowych wydziałów gospodarczych sądów powszechnych)

Sądem Upadłościowym jest Sąd Rejonowy – Wydział gospodarczy, właściwy miejscowo dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika. W przypadku osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest to miejsce zwykłego pobytu takiej osoby, a więc  miejscowość, w której wnioskodawca zazwyczaj przebywa i gdzie wykonuje zwykłe czynności w życiu codziennym.

Sąd ogłasza upadłość w drodze postanowienia w którym wskazuje dane osobowe dłużnika, jego NIP ( jeżeli dłużnik go posiada), określa że upadły jest osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej. Sąd w wydanym postanowieniu wzywa wierzycieli upadłego, aby do zgłoszenia wierzytelności syndykowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego  w terminie 30 dni. Sąd wyznacza ponadto syndyka. Co ważne o ogłoszeniu upadłości powiadamia się właściwą izbę administracji skarbowej oraz właściwy ZUS lub KRUS. Z  dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego.

Podkreślenia wymaga, że w sytuacji gdy zadłużenie posiadają oboje współmałżonkowie, każdy z nich powinien osobno złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Dodatkowo złożenie takiego wniosku przez jednego z małżonków, skutkujące ogłoszeniem wobec niego upadłości, powoduje, że pomiędzy małżonkami powstaje z mocy prawa rozdzielność majątkowa.

W kontekście procedury postepowania upadłościowego duże znaczenie ma ustalony w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej tryb postępowania. W tym zakresie są dwie możliwości. Pierwsza to tryb uproszczony, a druga tryb zwykły odpowiadającym upadłości przedsiębiorców. Drugie rozwiązanie stosowane jest w sytuacji, gdy dłużnik posiada spory majątek lub dużą liczbę wierzycieli lub zachodzą inne okoliczności mogące powodować skomplikowanie postępowania- w praktyce tryb ten stosuje się głownie do dłużników będących osobami fizycznymi które wcześniej prowadziły działalność gospodarczą.

Adwokat
Sylwia Wyczawska